Na początek mam dla ciebie pytanie na zastanowienie się. Wyobraź sobie nowoczesny tor wyścigowy. Stwórz ten obraz w swoim umyśle. Dodaj jak najwięcej elementów, nie tylko wizualnych. Poczuj ciepło nagrzanej w sierpniowym słońcu nawierzchni. Usłysz gwar ludzi zgromadzonych na trybunach. Zobacz tę scenerię z boku, z trybun, z lotu ptaka. Dynamicznie zmieniaj kamery. Wreszcie usiądź na trybunach, pośród kibiców. Zobacz, jak na tor wjeżdżają dwa samochody. Będą się ścigać. Pierwszy to stary polonez, a drugi to bolid Formuły 1.
– kto wygra wyścig?
To twoja historia, więc jej wynik zależy tylko do tego, jak sobie to wyobrazisz. Niemniej jednak zastanów się, jakie czynniki odpowiadają za zwycięstwo. Wiesz o jednym czynniku – samochodzie. Ale czy zawsze lepsze auto wygra wyścig?
– co się stanie, jeśli za kierownicą bolidu znajdzie się zwykły człowiek, a za sterami poloneza usiądzie zawodowy kierowca?
Teraz to oczywiste, że nie tylko sprzęt się liczy. Równie ważne, a może nawet ważniejsze są umiejętności kierowcy.
PUŁAPKA INTELIGENCJI
Zastanów się. Gdyby inteligencja wyrażana przez IQ była najistotniejsza, najbogatszymi ludźmi, gwiazdami show businessu, wpływowymi politykami itd. byliby tylko ludzie z Mensy. Dlaczego tak jest, że wielu naprawdę inteligentnych ludzi nie osiąga życiowego sukcesu? Przecież skoro są tacy mądrzy i wszystko wiedzą najlepiej, powinni zawsze i w każdej dziedzinie odnosić same zwycięstwa, prawda?
Po pierwsze jest bardzo wiele rodzajów inteligencji i popularna IQ wcale nie jest najważniejsza. O sukcesie w większym stopniu decyduje inteligencja emocjonalna¹. Odpowiada za nasze kontakty z ludźmi. Skoro żyjemy w społeczeństwie, oczywiste jest, że dużo bardziej opłacalne jest znać się na ludziach niż na cyfrach (choć i to jest bardzo istotne).
Kolejną pułapką wysokiej inteligencji jest… pycha i poczucie nieomylności. Wyobraź sobie sytuację, w której dwóch ludzi ma odmienną opinię na dany temat. Człowiek z bardzo wysokim IQ się myli, a jego oponent o przeciętnym intelekcie ma rację. Obaj toczą dysputę na forum publicznym. Dzięki wysokiej inteligencji, pierwszy wygrywa debatę. Przekonuje wszystkich oraz siebie. Dzięki inteligencji i umiejętnościom argumentacji jest w stanie przeforsować złą decyzję. Zastanów się teraz, jak duży problem może stanowić taka postawa. Będąc bardzo inteligentnym jesteś przekonany, że zawsze masz rację (częsta przypadłość wśród ludzi), podejmiesz emocjonalną decyzję (bo większość decyzji to tak naprawdę decyzje emocjonalne), a potem używając swojej inteligencji dorobisz do decyzji taką ideologię, że nikt cię nie przekona, że się mylisz! 🙂
(1) Teraz zagadka:
Jest to zagadka wymagająca myślenia lateralnego (myślenia ,,w bok”, poza schematem. Takie myślenie jest potrzebne do nowych odkryć, zmian i szukania kreatywnych rozwiązań dla problemów). Ten termin wprowadził Edward de Bono, światowej sławy ekspert w dziedzinie myślenia twórczego. Oto ona:
Do twoich drzwi puka człowiek i prosi o szklankę wody. Ty wyciągasz rewolwer i przystawiasz mu go do czoła. Mężczyzna dziękuje ci serdecznie i odchodzi zadowolony. Ty też się cieszysz. Jak wyjaśnisz co tutaj zaszło?
KREATYWNOŚĆ JAKO UMIEJĘTNOŚĆ
Zastanów się spokojnie nad zagadką. Nie znajdziesz od razu odpowiedzi, więc zacznij czytać dalej tylko, jeśli dotarłeś do rozwiązania lub się poddałeś 🙂
Pamiętasz wyścig z początku artykułu? Oczywiście, przecież sam stworzyłeś tak dokładny obraz w swojej wyobraźni. Wyścig to metafora. Rodzaj samochodu to inteligencja IQ. Coś, czego w dużej mierze nie możesz zmienić. Da się podnieść iloraz inteligencji stosując się do zasad higieny pracy umysłowej i ćwicząc swój umysł, ale nie podniesiesz IQ ponad pewien stały poziom. Jeśli jesteś przeciętny, to nigdy, bez względu na ćwiczenia, nie będziesz miał lepszego ,,samochodu” niż ludzie, których natura obdarzyła wyjątkowym ilorazem inteligencji.
Czyli już wiesz, że możesz podrasować swojego poloneza, ale nigdy nie zmienisz go w wyścigowy bolid. Możesz natomiast popracować nad umiejętnościami. Przechodząc do sedna: kreatywność to umiejętność używania inteligencji. Czyli mając niższe IQ możesz być mądrzejszy od kolegi z Mensy, jeśli będziesz od niego bardziej kreatywny. Bo nie wystarczy mieć szybki samochód, trzeba jeszcze umieć nim jeździć.
JAK ROZWIJAĆ?
Ćwiczyć! Weź losowy przedmiot i wymyśl dla niego jak najwięcej zastosowań.
1 – kapsel (wymyśl 20 zastosowań!)
2 – cegła (wymyśl 20 zastosowań!)
3 – wykałaczka (wymyśl 20 zastosowań!)
Głupie? A jednak jest to powszechne pytanie na rozmowach kwalifikacyjnych, kiedy rekruter chce sprawdzić elastyczność twojego myślenia. Gwarantuję ci, że jeśli regularnie będziesz robił takie ćwiczenia, to rozwiniesz umiejętność myślenia kreatywnego. Ciekawe jest to, że dzieci mają mniej problemów z tym zadaniem niż dorośli. Dzieje się tak dlatego, że im jesteś starszy, tym masz w głowie więcej schematów. Po prostu wiesz więcej. To normalne, bo bez schematów nie bylibyśmy w stanie funkcjonować. To ułatwia nam życie. Kiedy zrobiłeś coś po raz pierwszy, przetarłeś szlak i drugi raz jest ci łatwiej. Potem intuicyjnie zawsze podążasz tym samym szlakiem. Bo go znasz. Bo tak jest prościej. Dziecko ma ciągle za małe doświadczenie życiowe, żeby mieć tak dużo ,,szlaków”. Nie wie, że kapsel służy tylko do zatykania butelki. Nie ma ograniczającego przekonania i dla dziecka kapsel będzie też ozdobą (zrobi dziurkę, przewiąże żyłkę i zrobi sobie wisiorek), zabawką (plastelina w środek i masz piłkarzyki), instrumentem muzycznym itd.
Podążanie za swoim schematem myślowym jest dobre, bo przyspiesza proces myślowy. Nie musisz się głowić jak coś zrobić, bo masz na to schemat. Problem pojawia się wtedy, gdy z powodu jakiejś zmiany, stare rozwiązania stają się przeżytkiem. Wtedy albo pomyślisz kreatywnie i wyjdziesz poza schemat by rozwiązać problem, albo będziesz ślepo iść starą drogą, bo tak jest łatwiej, co doprowadzi cię do klęski.
(2) Kolejne zadanie!
Przełóż jedną zapałkę tak, żeby równanie się zgadzało.
Uwaga: nie manipuluj znakiem ,,równa się”, bo byłoby za łatwo. Pomocne okaże się, jeśli użyjesz prawdziwych zapałek. Ułóż je na stole wedle powyższego wzoru i teraz pomyśl. Powodzenia!
MOTYWACJA DO ĆWICZEŃ
Co ci da, że raz pójdziesz na siłownię? No właśnie… Robiąc raz tego typu ćwiczenia niczego nie zmienisz. Dlatego rób je regularnie. Wtedy będziesz przygotowany na trudne, wymagające elastyczności sytuacje. Osoba nie kreatywna, w momencie kryzysu widzi tylko problem. Nawet przy wysokim IQ jest zwyczajnie zbyt głupia, by znaleźć rozwiązanie. Będzie próbowała starych metod, bo takie zna. Stare się już nie sprawdzają. W końcu taka osoba się podda, bo nie dostrzeże możliwości. Ty, będąc kreatywny, od razu dostrzeżesz nowe możliwości i rozwiązania. Dlatego ćwiczenia ci się opłacą.