Zgodnie z art. 79 Konstytucji RP, skarga konstytucyjna dotyczyć może jedynie aktu normatywnego, który stanowił podstawę prawną ostatecznego orzeczenia sądu o wolnościach i prawach osoby, która wnosi skargę.
Niezbędne jest wobec tego powiązanie kwestionowanej normy prawnej – przedmiotu kontroli Trybunału Konstytucyjnego oraz prawnej podstawy orzeczenia. Odwołując się do podstawowych pojęć teorii prawa, można powiedzieć, że orzeczenie zawiera normę indywidualno-konkretną wywiedzioną z zawartej w zaskarżonym skargą akcie normy generalno-abstrakcyjnej.
Sąd administracyjny i Trybunał strasburski
W rozpatrywanej przez Trybunał Konstytucyjny sprawie o sygnaturze SK 44/14 skarżący twierdził, że norma prawna zawarta w art. 278 odczytanym w związku z art. 272 par. 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.) nie pozwala mu na wznowienie postępowania ze względu na zapadłe po wydaniu prawomocnego wyroku “rozstrzygnięcie organu międzynarodowego”.
Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu z 15.06.2016 r. stwierdził, że dla oceny dopuszczalności merytorycznego rozpatrzenia skargi konstytucyjnej konieczne jest ustalenie, czy rzeczywiście wydano “rozstrzygnięcie organu międzynarodowego” o którym mowa w art. 272 par. 2 p.p.s.a. Jak zwrócił uwagę w uzasadnieniu tegoż postanowienia Trybunał, drugi ze skarżących wskazał, że rozstrzygnięcie takie stanowi decyzja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz) o skreśleniu skargi z listy spraw.
Skreślenie to nie orzeczenie
Jak przypomniał TK, Trybunał strasburski w oparciu o art. 37 ust. 1 lit. c Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności może na każdym etapie postępowania postanowić o skreśleniu skargi z listy spraw, jeśli okaże się, że dalsze rozpatrywanie skargi jest pozbawione uzasadnienia. W omawianej tu sprawie skreślenie nastąpiło ponieważ rząd Rzeczypospolitej Polskiej oświadczył, że prawo skarżącego do rzetelnego procesu rzeczywiście zostało naruszone. Zadeklarował przy tym zapłatę skarżącemu zadośćuczynienia w wysokości 3 000 euro. Była to kwota odpowiadająca sumom wypłacanym w sprawach podobnego rodzaju.
Trybunał Konstytucyjny zwrócił również uwagę, że art. 272 par. 3 p.p.s.a. stanowi prawną podstawę wznowienia postępowania w razie stwierdzenia przez ETPCz naruszenia Konwencji. W sytuacji, gdy Trybunał w Strasburgu nie orzeknie merytorycznie, lecz skreśli skargę z listy spraw ze względu na oświadczenie rządu (jak w niniejszej sprawie), nie można mówić o wydaniu przezeń rozstrzygnięcia organu międzynarodowego w sensie art. 272 par. 3 p.p.s.a.
Na podstawie: M. Domańska et al. Przegląd orzecznictwa TK, SN i NSA, Europejski Przegląd Sądowy 2016/9, s. 59-64.
Skarga konstytucyjna i skreślenie sprawy przez ETPCz
